ایمان اکراهی (قرآن)در آیه ۹۸ سوره یونس به ایمان اکراهی اشاره شده است. ۱ - نافع نبودن ایمان از روی اجبارایمان از روی اجبار ، هنگام نزول عذاب استیصال نافع نیست. «فلولا کانت قریة ءامنت فنفعهآ‌ایمـنهآ الا قوم یونس لمآ ءامنوا کشفنا عنهم عذاب الخزی فی الحیوة الدنیا ومتعنـهم الی حین». چرا هیچ یک از شهرها و آبادیها ایمان نیاوردند که (ایمانشان بموقع باشد، و) به حالشان مفید افتد؟! مگر قوم یونس ، هنگامی که آنها ایمان آوردند، عذاب رسوا کننده را در زندگی دنیا از آنان برطرف ساختیم؛ و تا مدّت معیّنی (پایان زندگی و اجلشان) آنها را بهره‌مند ساختیم. ۲ - تفسیركلمه" لولا" به عقيده بعضى از مفسران در اينجا به معنى نفى است، و لذا به وسيله" الا" از آن استثنا شده است. بنا بر اين معنى جمله چنين مى‌شود: هيچ قوم و ملتى كه در شهرها و آباديها در گذشته زندگى داشتند، به طور دسته جمعى، در برابر پیامبران الهى ايمان نياوردند، مگر قوم یونس . اما بعضى ديگر معتقدند كه" لو لا" به معنى نفى نيامده، بلكه همواره به معنى" تحضیض " است، (تحضيض سؤال توأم با توبیخ و تحريك را مى‌گويند) ولى لازمه مفهوم آن در چنين مواردى نفى مى‌باشد. و به همين دليل مى‌توان چيزى را بوسيله" الا" از آن استثنا كرد. به هر حال جاى شک نيست كه در اقوام ديگر نيز گروه‌هاى زيادى ايمان آوردند، آنچه قوم يونس را از ديگر اقوام ممتاز مى‌كند اين است كه آنها همه به صورت دسته جمعى ايمان آوردند، آن هم پيش از فرا رسيدن مجازات قطعى پروردگار، در حالى كه در ميان اقوام ديگر گروه زيادى سرسختانه بر مخالفت خود باقى ماندند، تا هنگامى كه فرمان مجازات قطعى پروردگار صادر شد، آنها پس از مشاهده اين عذاب الهى غالبا اظهار ايمان كردند ولى ايمانشان به دليلى كه سابقا گفتيم فايده‌اى نداشت. ۳ - پانویس
۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۴، ص۱۹۹، برگرفته از مقاله «ایمان اکراهی». |